سرمن رای
شهر سامرا چهارمين شهر مقدس عراق است. نام این شهر در اصل « سر من رأی » بوده است یعنی « هر که آن را ببیند شاد می شود » اما بعدها این شهر رو به ویرانی نهاد و به « ساء من رأی » ، « هر که آن را ببیند ناراحت می شود »مشهور شد و پس از مدتی به اختصار ، « سامرا » نام گرفت. ساختمان اين شهر كه در 124 كيلومتري شمال بغداد و در سمت شرق رودخانه دجله قرار گرفته، به سال 221 هـ . باز مي گردد.در اين سال محمد المعتصم بالله فرزند هارون الرشيد پايتخت خلافت را از شهر بغداد به سامرا منتقل ساخت و تا سال 256 هـ . هشت خليفه از اين شهر حكمراني و خلافت نمودند. در اين سال المعتمد علي الله عباسي بار ديگر به بغداد بازگشت و آنجا را پايتخت خلافت قرار داد. سامرا طي مدت سه دهه پايتختي، توسعه فراواني يافت و تعداد زيادي از كاخها و تفريح گاهها و مساجد در اين شهر ساخته شد. آنچه امروزه بر اهميت اين شهر مي افزايد، قرار داشتن بُقعه پاك دو امام معصوم و برخي از افراد خانواده ايشان مي باشد. حرم مطهر امام دهم حضرت علي بن محمد الهادي(عليهما السلام) (تاريخ شهادت: سال 254 هـ .) و امام يازدهم امام حسن بن علي عسكري(عليهما السلام)(تاريخ شهادت: 260 هـ .) قلب شهر امروزي را تشكيل مي دهد، اين بقعه در دوران زندگاني دو امام(عليهما السلام)خانه مسكوني آنان بود، و پس از شهادت در آنجا دفن شده اند. درون ضريح آرامگاه دو امام معصوم و « حكيمه خاتون » دختر حضرت جواد و عمه امام عسكري است كه شاهد ولادت امام زمان «عج» بوده است. اين بانو زني پرهيزكار و مورد احترام چهار امام معصوم بوده است و ديگري «نرگس خاتون» همسر امام حسن عسكري(عليه السلام)و مادر امام زمان است. نخستين ساختمان بر آرامگاه آنان، از قرن چهارم هجري است كه تاكنون همواره تجديد و ترميم شده و توسعه يافته است. اين حرم مطهر داراي گنبدي است كه يكي از بزرگترين گنبدها در جهان اسلام است، محيط اين گنبدِ طلاييِ عظيم، 68 متر است كه در آن 72 هزار كاشي طلا به كار رفته است. در دو سمت اين گنبد دو گلدسته طلايي زيبا قرار دارد كه هر يك داراي 36 متر طول است. آن گنبد در سال 1200 هـ . بر جاي گنبد كهني كه ناصرالدوله حمداني در سال 333 هـ . آن را ساخته بود بنا گرديد. در زير گنبد حرم مطهر، ضريح نقره اي زيبايي قرار داشت كه ساخته هنرمندان اصفهاني در سالهاي دهه 60 ميلادي بود. متاسفانه حرم مطهر عسکریین (سلام الله علیهم) چهار سال پیش توسط دشمنان و افراد معاند بمب گذاری شد و همینک توسط شیعیان و با نظارت علماء بزرگوار در حال بازسازی است.